REGION:

1 czerwca 1924  

W dzień Wniebowstąpienia Pańskiego odbyło się w Radomsku uroczyste poświęcenie sztandaru Gimnazjum Humanistycznego kierowanego przez Stanisława Niemca. Wydarzeniu temu nadano miano publicznego, wobec czego już od godziny 8.00 ustawiały się przed udekorowaną szkołą delegacje, rodzice i młodzież. Uformowano pochód ze sztandarem na czele i orkiestrą gimnazjalną, który przemaszerował do kościoła św. Lamberta. Mimo iż świątynia ta jest okazałą budowlą, to jednak nie pomieściła wszystkich przybyłych. Podczas nabożeństwa odprawionego przez proboszcza Mariana Jankowskiego nastąpiło poświęcenie sztandaru. Na jego białej stronie wyhaftowano postać św. Stanisława Kostki, patrona szkoły. Nad nim widniał napis „Bóg-Ojczyzna-Nauka”. Na amarantowej stronie wyszyto Orła Białego z czasów XVI Polski. Nad nim umieszczono fragment „Ody do młodości” Adama Mickiewicza: „ Młodości! Ty nad poziomy wylatuj”. Sam sztandar wykonano w klasztorze Magdalenek w Częstochowie. Drzewiec zakończony był ryngrafem z wizerunkiem Matki Boskiej Częstochowskiej, nad którą unosił się srebrny Orzeł Biały. Szkoła funkcjonowała w latach 1915-1933.

1 czerwca 1944  

Rozegrała się bitwa pod Krzętowem, którą uznaje się za jeden z większych i najlepiej taktycznie przeprowadzonych bojów partyzanckich na terenie ziemi radomszczańskiej. Tego dnia w pobliżu wsi Krzętów obozował oddział AK Floriana Budniaka „Andrzeja składający się z pocztu dowódcy oraz plutonu liniowego pod dowództwem Alfonsa Kaszy – Kowalskiego „Alma” oraz Jana Kalety „Postracha”. Liczebność oddziału oscylowała w okolicach zaledwie 80 partyzantów. Niemcy przygotowywali się do likwidacji tzw. „band polskich” w lasach powiatu. Do akcji wezwano Wehrmacht w sile ponad 1000 dobrze uzbrojonych żołnierzy. Dowództwo AK zostało jednak powiadomione odpowiednio wcześnie o niemieckich zamiarach. Właściwie obrana taktyka w czasie walki zadecydowała o dużych stratach nieprzyjaciela i wycofaniu się przez niego w dużym popłochu. Wg szacunków Niemcy stracili ok. 250 ludzi, w tym zabitych na miejscu 80. Partyzanci okupili zwycięstwo stratą trzech ludzi.

2 czerwca 1915   Odbyło się zebranie celem zawiązania Organizacji Skautowej w Radomsku, na które przybyli: Kowalski Józef, Mika i Bok. W ten sposób zaistniała w Radomsku pierwsza drużyna skautowa. Józef Kowalski, Wacław Mika i Wacław Bok byli legionistami.
 
7 czerwca 1836   Komisja Rządowa zakwalifikowała kościół p. w. św. Ducha do rozbiórki z powodu znacznego zniszczenia. W 1837 roku świątynia przestała istnieć.
 
9 czerwca 1944   Gestapo aresztowało na skutek denuncjacji pochodzącego z Radomska Janusza Różewicza ps. Zbyszek/Gustaw. Najstarszy z braci urodził się 25 maja 1918 r. niedaleko Osjakowa Dwa lata później rodzina Różewiczów osiedliła się w Radomsku, gdzie Janusz pobierał nauki w Gimnazjum im . Feliksa Fabianiego. Od wczesnych lat wykazywał zamiłowanie do literatury, a zwłaszcza poezji. Jego twórczość literacka została brutalnie przerwana przez II wojnę światową. Podczas okupacji Janusz wstąpił w szeregi Armii Krajowej. W 1943 r. wysłano go do Piotrkowa Trybunalskiego i powierzono prowadzenie wydziału II okręgu piotrkowskiego AK (wywiad i kontrwywiad). W 1944 r. łódzkie Gestapo zdobyło informacje na temat struktur wywiadu, a czego efektem była fala aresztowań. Janusz Różewicz został aresztowany 9 czerwca 1944 r. i przewieziony do Łodzi. Tam poddano go śledztwu, a następnie skazano na karę śmierci za wrogą działalność przeciw III Rzeszy. Janusz Różewicz został zamordowany 7 listopada 1944 r. w Łodzi na cmentarzu na Dołach.
 
10 czerwca 1925   Urodził się w Pławnie pod Radomskiem kpr. Stefan Kręt vel Władysław Jafra „Grzmot”. Od wiosny 1943 r. był żołnierzem AK m.in. adiutantem dowódcy plutonu „Grabie” Wacława Chojeckiego „Jana”. Brał udział w ataku na Radomsko z 7/8 sierpnia 1943 r. W końcowym okresie wojny służył w kompanii dywersyjnej por. Karola Kutnickiego „Kruka”. W styczniu 1945 r., po zajęciu ziemi radomszczańskiej przez Sowietów, ujawnił się w powiatowym UB w Radomsku. Jednak już w listopadzie 1945 r. dowodził oddziałem KWP SOS „Warszawa”. Szybko odwołano go i zawieszono w czynnościach za niewykonanie akcji odwetowej za śmierć dwóch partyzantów. W kwietniu 1946 r. został ponownie zmobilizowany i włączony do oddziału SOS KWP. Brał udział w rozbiciu posterunku MO w Kobielach Wielkich oraz ataku na areszt miejski w Radomsku z 19/20 kwietnia 1946 r. W październiku 1946 r. przedostał się do alianckiej strefy okupacyjnej, lecz po miesiącu powrócił i zamieszkał we Wrocławia. W grudniu 1948 r. brał udział w zaborze mienia w sklepie obuwniczym w tym mieście. Dzień później został aresztowany, zaś 20 stycznia 1949 r. skazany na karę śmierci. Wyrok wykonano 15 lutego 1949 r.
 
17 czerwca 1917   Odbyła się w Radomsku uroczystość wręczenia sztandaru radomszczańskim harcerzom. Jego fundatorem był miejscowy Patronat Skautowy, na czele którego stał Stanisław Niemiec. W uroczystości, poza drużynami z Radomska, wzięli udział skauci z Maluszyna i Silniczki oraz Koniecpola, Dziepółci, Gidel, Częstochowy i Piotrkowa Trybunalskiego. Do udziału zaproszono delegacje partii i organizacji społecznych: Ligi Kobiet, Komisariatu Wojsk Polskich, Związek Średniego Nauczycielstwa, Stowarzyszenia Rzemieślniczego oraz Związku Robotniczego. Dwa lata wcześniej tj. 2 czerwca 1915 r. odbyło się zebranie celem powołania Organizacji Skautowej w Radomsku, na które przybyli: Kowalski Józef, Mika Wacław i Bok Wacław. W ten sposób zawiązała się w Radomsku pierwsza drużyna skautowa. Wymieni byli świeżo upieczonymi legionistami, więc od samego początku organizacja miała patriotyczny charakter. W 1916 r. drużyna z Radomska liczyła 102 skautów.
 
20/21 czerwca 1940   W ramach akcji AB (Nadzwyczajna Akcja Pacyfikacyjna) rozstrzelano w Palmirach pod Warszawą wybitnych przedstawicieli polskiego życia politycznego, społecznego, kulturalnego i sportowego. Oblicza się, że w okresie maj-lipiec funkcjonariusze SS i policji niemieckiej zamordowali ok. 3,5 tys. przedstawicieli inteligencji II RP. Egzekucje w Palmirach są najbardziej znaną zbrodnią wykonaną w ramach akcji AB. Niemieckie działania nie ominęły również Radomska, Gestapo aresztowało i wywiozło do Częstochowy przywódców politycznych, działaczy społecznych, a także niektórych nauczycieli. Część z aresztowanych została rozstrzelana 28 czerwca w lasach olsztyńskich koło Częstochowy, pozostałych wywieziono do obozów koncentracyjnych lub kamieniołomów na terenie III Rzeszy. Aresztowań dokonywano według specjalnie przygotowanych wcześniej list. Na czele radomszczańskiej listy znalazł się burmistrz Radomska Lucjan Kwaśniewski, zdołał on jednak uniknąć aresztowania.
 
20 czerwca 1923   Zmarł w Maluszynie Józef August Ostrowski, hrabia, polski polityk i ziemianin. Urodził się 21 stycznia 1850 r. w Maluszynie jako syn prezesa Towarzystwa Kredytowego Ziemskiego hr. Aleksandra Ostrowskiego i Heleny z Morsztynów. Studiował na Wydziale Prawa Szkoły Głównej w Warszawie, następnie Uniwersytecie Warszawskim i Berlińskim. Ukończył również Wydział Rolniczy w Halle i Hohenheim w Niemczech. W 1896 r. został właścicielem majątku ziemskiego Maluszyn. W czasie swojego życia zawodowego był sędzią gminnym w Piotrkowie Trybunalskim, a także członkiem Towarzystwa Kredytowego Ziemskiego. W 1905 r. współzakładał konserwatywne Stronnictwo Polityki Realnej, które było elitarnym ugrupowaniem opowiadającym się za dialogiem z caratem. W latach 1917 – 1918 był członkiem powołanej przez Niemców Rady Regencyjnej Królestwa Polskiego. 11 listopada 1918 r. w jego warszawski mieszkaniu odbyło się przekazanie władzy wojskowej Józefowi Piłsudskiemu. Był ostatnim męskim przedstawicielem rodu Ostrowskich. Został pochowany w podziemiach kaplicy św. Barbary na cmentarzu parafialnym w Maluszynie.
 
23 czerwca 1938   Zmarł w Radomsku Edmund Osterloff, prekursor i współtwórca fotografii artystycznej w Polsce. Nie był on rodowitym radomszczaninem, gdyż urodził się 4 maja 1863 r. w Gruszczycach k. Sieradza. Rodzina pochodziła ze Szwecji, skąd ok. 1850 r. wyemigrowała do ówczesnego Królestwa Polskiego. Edmund Osterloff pobierał nauki w gimnazjum realnym w Kaliszu, a następnie Szkole Handlowej Leopolda Kronenberga w Warszawie. W 1884 r. został skazany na dwa lata więzienia za udział w działalności kółek socjalistycznych i partii „Proletariat”. Po odbyciu wyroku w warszawskiej Cytadeli został zmuszony przez carat do osiedlenia się w Gruzji (Tyfilis). Tutaj pod okiem policji pracował jako nauczyciel języka niemieckiego. Kolejne lata jego życia stanowiły nieustanną wędrówkę: Afryka Południowa, Szwajcaria i znów Gruzja. Do Polski powrócił w 1921 r. , zaś w 1925 r. osiedlił się w Radomsku. Jego pasją była fotografia, od 1931 r. należał do Fotoklubu Polskiego. W twórczości Osterloffa dominowały pejzaże z postacią ludzką, portrety i sceny rodzajowe. Artystę pochowano na „Starym” Cmentarzu w Radomsku.
 
23–24 czerwca 1863   W Kamieńsku partyzanci wysłani przez Józefa Oxińskiego i Aleksandra Lűtticha po wymontowaniu szyn zatrzymali pociąg wiozący wojsko rosyjskie do miejscowości Granica (Maczki). Rozgorzała walka, do której włączyły się główne siły J. Oxińskiego. Walka trwała do nocy (kilka godzin) potem powstańcy wycofali się.
 
25 czerwca 1913   Urodził się w Rzejowicach ppor. Jan Kaleta „Postrach”. Z zawodu był nauczycielem, pracował w Szkole Podstawowej w Rzejowicach. Służbę wojskową odbywał w 37 pp. w Kutnie. Brał udział w wojnie obronnej 1939 r., walczył z 37 pp. w rejonie Skierniewic, Warszawy, Kraśnika, Zamościa. 20 września jego oddział został rozwiązany wobec ataku wojsk radzieckich na Polskę. Kaleta przedzierał się lasami, by dotrzeć w listopadzie do Rzejowic. Po powrocie w rodzinne strony włączył się w konspirację jako żołnierz Służby Zwycięstwu Polski – (następnie ZWZ/AK). Jako jeden z pierwszych tworzył zręby podziemia zbrojnego na terenie ziemi radomszczańskiej. Sprawował kolejno funkcję zastępcy inspektora Podobwodu Rzejowice, dowódcy 1 plutonu w oddziale por. Stanisława Sojczyńskiego „Zbigniewa”, a następnie dowódcy III plutonu krypt. „Zyndram”. Odznaczony Krzyżem Walecznych. W tzw. II konspiracji przydzielono mu Komendę Powiatową KWP w Łodzi, która jednak nie rozwinęła szerszej działalności. Aresztowany 30 czerwca 1946 r. i skazany na karę 7 lat więzienia, złagodzoną następnie na 3 lata . Zmarł 2 maja 1990 r. w Łodzi.
 
27 czerwca 1863   Przedbórz został opanowany przez powstańców.
 
27 czerwca 1935   Powiat radomszczański został nawiedzony przez niespotykanych rozmiarów nawałnicę, połączoną z gradobiciem i piorunami. Największe szkody rozszalały żywioł wyrządził w Radziechowicach, Woli Jedleńskiej oraz tamtejszym majątku należącym do Stanisława Kobyłeckiego. W tym ostatnim wiatr zrównał z ziemią wszystkie zabudowania dworskie, wyrwał z korzeniami drzewa liczące sobie kilkadziesiąt lat, a także przesunął o kilkadziesiąt metrów wóz zaprzęgnięty w parę koni. Nie obyło się także od wypadków z udziałem ludzi. Władysław Gorzan został przyciśnięty przez fragmenty zawalonej stodoły i z ciężkimi obrażeniami odwieziony do szpitala. Ponadto w majątku Masłowice od uderzenia piorunem spłonęły zabudowania dworskie. Na wspomnianych terenach grad wielkości orzecha włoskiego doprowadził do zniszczenia ok. 60 % upraw. Pisano wręcz o fatum nad majątkiem Wola Jedleńska, którego prześladowały klęski żywiołowe. W tym samym czasie w Radomsku padał krótki, lecz intensywny deszcz.
 
27 czerwca 1946   Funkcjonariusze łódzkiego Urzędu Bezpieczeństwa aresztowali Stanisława Sojczyńskiego ps. „Warszyc”, a także jego sekretarkę Halinę Pikulską „Ewunię”. Około godziny 22.00 „ubecy” wkroczyli do mieszkania Bolesława Włodarczyka w Częstochowie, gdzie od dłuższego czasu ukrywał się komendant KWP. Następnie przetransportowali go do Łodzi na ulicę Anstadta, gdzie znajdowała się siedziba UB. W okresie lipiec – grudzień Sojczyńskiego poddano wyniszczającemu śledztwu z użyciem niedozwolonych przez prawo metod. Mimo dotkliwego bicia i znęcania nie doprowadzono do jego złamania. W grudniu 1946 r. ruszył proces pokazowy przeciwko komendantowi oraz jego najbliższym współpracownikom. Wraz z nim uruchomiono komunistyczną machinę propagandowa. Prasa podległa PPR nazywała żołnierzy KWP bandytami. Pomimo tych działań wielu ludzi wiedziało, że prawda jest zupełnie inna. Sąd komunistyczny skazał Stanisława Sojczyńskiego na karę śmierci, 19 lutego 1947 r. wyrok został wykonany.
 
28 czerwca 1946  

W tym samym miejscu aresztowany został adiutant „Albert” Ksawery Błasiak.

czerwiec 1936   „Gazeta Radomskowska” informowała o cennym znalezisku w kościele parafialnym w Sulmierzycach. Obraz z I poł. XVI w. został odnaleziony dzięki inicjatywie znanego z zainteresowania sztuką sakralną biskupa częstochowskiego Teodora Kubiny. W celu zbadania dzieła powołano komisję, w skład której weszli dyrektor Państwowych Zbiorów Sztuki Alfred Lauterbach, historyk sztuki dr Walicki oraz konserwator sztuki prof. Jan Rutkowski. Zgodnie stwierdzono, że obraz „Madonny z dzieciątkiem” jest dziełem niemieckiego malarza Lucasa Cranacha i został namalowany ok. 1530 r. Do Sulmierzyc został sprowadzony w II poł. XVI w. przez ród Sulmierskich. Biskup powierzył opracowanie i konserwację dr Walickiemu i prof. Rutkowskiemu. W czasie II wojny światowej obraz osobiście był przechowywany przez Kubinę, zaś Niemcy prowadzili nawet jego poszukiwania. Do Sulmierzyc powrócił w 1953 r. i przez kolejne 42 lata cieszył oczy parafian. Niestety z 18 na 19 października 1995 r. nieznani sprawcy skradli obraz, który do dziś nie został odnaleziony.

 

Skip to content