REGION:

1 września 1926   Tego dnia o godz. 13.00 odbyło się poświęcenie kamienia węgielnego pod budowę łaźni miejskiej na placu przy ul. Źródlanej.
 
1 września 1934   Ukazał się pierwszy numer miesięcznika dla młodzieży czerwokrzyskiej pod tytułem „Niwa Czerwonokrzyska”. Jego redaktorem był Zdzisław Rudowski.
 
1 września 1939   O godzinie 5.00 nad ranem nadleciały nad Radomsko bombowce luftwaffe. Za pierwszy cel posłużyła fabryka "Metalurgia", gdzie zginęli pierwsi radomszczanie, robotnicy z nocnej zmiany. Zbombardowano także dzielnicę Miłaczki. Największe nasilenie ataków nastąpiło 2 września, kiedy to hitlerowcy zniszczyli centrum miasta. W gruzach legły lub zostały spalone budynki okalające plac 3 Maja z trzech stron, wyłączając kościół sw. Lamberta, ratusz i przyległe do niego posesje. Podczas bombardowania zginęło kilkadziesiąt osób, a w mieście panowała powszechna panika.
 
3 września 1939   Tego dnia około godz. 7.30 Radomsko zostało zajęte przez Niemców bez walki.
 
4 września 1583   W Krakowie król Stefan Batory nadał przywilej cechowi szewskiemu.
 
7 września 1829   Budowniczy wojewódzki S. Reinstein przedstawił tego dnia Komisji Wojewódzkiej projekt i kosztorys nowego ratusza w Radomsku. Jednak wybuch Powstania Listopadowego zahamował starania władz miasta o budowę dla nich nowej siedziby na kolejne lata. Dopiero w latach 50 – tych XIX wieku udało się opracować nowy projekt budynku ratusza miejskiego i według niego zbudować nową siedzibę dla władz miejskich.
 
9 września 1370   król Polski Kazimierz Wielki doznał groźnego wypadku podczas łowów w przedborskich lasach. Tradycja utrwaliła, iż monarcha był częstym bywalcem Przedborza, źródła historyczne potwierdzają kilka jego pobytów. Ostatnia wizyta okazała się tragiczna w skutkach. Kronika Jana z Czarnkowa wspomina, iż przybyłemu 8 września w dzień Narodzenia Najświętszej Maryi Panny królowi odradzano polowanie. Ten początkowo przyznał doradcom rację, lecz zmienił decyzję za namową innych osób. Następnego dnia podczas pogoni za jeleniem Kazimierz Wielki spadł z konia łamiąc przy tym nogę. Dwa miesiące później tj. 5 listopada król już nie żył. Przyjęło się, że wypadek ten przyczynił się do śmieci króla. Wiadomo, że tuż po złamaniu wystąpiła gorączka, którą medycy nie potrafili zwalczyć. Król nie chciał także rezygnować z codziennego trybu życia. Orszak królewski ruszył w dalszą podróż, która zakończyła się pod koniec października przyjazdem na Wawel. Król dotarł tam już w złym stanie, a kilka dni później pożegnał się ze światem. Podczas otwarcia grobowca w Katedrze Wawelskiej w 1869 r. potwierdzono, że kość lewej nogi nosiła ślady złamania.
 
9 września 1918   dh Jagasówna zawiadomiła Patronat o powstaniu drużyny żeńskiej składającej się z 40 członkiń. Działały wówczas w Radomsku także 3 drużyny harcerskie męskie – dwie przy gimnazjum Stanisława Niemca i jedna przy gimnazjum Żylińskiego. (w 1917 roku Jadwiga Chomiczówna zawiesiła działalność oddziału żeńskiego skauta na terenie swojej szkoły, a w 1918 wydalono ze Związku pierwszą i drugą drużynę z gimnazjum p. Żylińskiego.
10 września 1936   Mieszkańcy Radomska witali wracającego z podróży dyplomatycznej z Francji Generalnego Inspektora Sił Zbrojnych RP gen. Edwarda Rydza „Śmigłego”. Przed południem zebrały się na dworcu kolejowym tłumy radomszczan, władze miasta oraz delegacje organizacji, stowarzyszeń oraz szkół. Był to okres forsowania kultu Rydza „Śmigłego” jako następcy zmarłego Józefa Piłsudskiego. Z tego też powodu przejazd przez miasto późniejszego marszałka traktowany był jako wielkie wydarzenie. Wzdłuż toru ustawiono liczne poczty sztandarowe z orkiestrami Towarzystwa Gimnastycznego „Sokół” i Straży Ogniowej. Budynek dworca oraz peron ozdobiono orłami legionowymi i szarfami biało-czerwonymi. Na transparencie przybranym girlandami widniało hasło „następcy wielkiego marszałka i naczelnemu wodzowi cześć!”. Około godziny 10.25 wjechał do miasta tempem spacerowym pociąg z oczekiwanym przez tłumy gościem. Wybrzmiał hymn państwowy, a pociąg zatrzymał się na peronie. Generała powitał burmistrz Kwaśniewski oraz starosta Łabudzki, a ten krótką mową podziękował za tak piękne przyjęcie. Po chwili pociąg ruszył w dalszą drogę.
 
12 września 1944   Rozegrała się bitwa pod Ewiną, jedna z największych bitew partyzanckich w Polsce. III Brygada AL. im. J. Bema (około 600 żołnierzy) podjęła walkę z przeważającymi siłami SS i Wehrmachtu. Podczas kilkugodzinnej walki nieprzyjaciel uderzał nieustannie, a mimo to partyzanci zdołali wydostać się z okrążenia. Wg szacunków Niemcy stracili ok. 100 zabitych, ok. 200 żołnierzy odniosło rany. Po stronie partyzanckiej straty wyniosły – 12 zabitych, 11 rannych i kilkunastu zaginionych
12 września 1945   kapitan „Warszyc” Stanisław Sojczyński ogłasza deklarację wzywającą do kontynuacji walki o niepodległość i demokrację. Ewentualne zaprzestanie walki uzależnia od spełnienia przez władze podstawowych warunków dla ludzi podziemia. Tego samego dnia Grupa (batalion) „Manewr” przemianowana została na Samodzielną Grupę „Manewr”.
 
13 września 1937   Radomszczanie witali żołnierzy Wojska Polskiego z gen. Knoll – Kownackim na czele, powracających z manewrów.
 
17 września 1876   biskup Wincenty Chościak Popiel dokonał konsekracji nowego kościoła parafialnego, którego patronem pozostał św. Lambert. Po pożarach z XVII i XVIII w. pierwotna świątynia nie odzyskała swojej dawnej świetlności, a wręcz chyliła się ku ruinie. Z upadku wydźwignął ją dopiero ks. Wincenty Gajewski, który w 1854 r. objął parafię św. Lamberta. Dzięki jego staraniom, a także komitetowi odbudowy kościoła, wybudowano w latach 1869 – 1876 nową świątynię. Remont starej nie był możliwy z uwagi na znaczne osłabienie konstrukcji. Przygotowanie planu budowli i dalsze prace powierzono Konstantemu Wojciechowskiemu, który wcześniej zajmował się rekonstrukcją starej świątyni. Powstały komitet z wielką starannością rozpoczął zbieranie składek na rzecz budowy kościoła. Już w 1870 r. postawiono ściany boczne i przykryto całość dachem. Do 1875 r. ukończono wieże, otynkowano kościół wewnątrz i z zewnątrz, wystawiono ołtarze. Kosztorys zatwierdzony przez władzę opiewał na sumę 44 578 rubli srebrnych.
 
17 września 2010   Rzejowicach odsłonięto obelisk upamiętniający 100 rocznicę urodzin gen. bryg. Stanisława Sojczyńskiego ps. „Warszyc”, żołnierza AK, twórcy i I komendanta Konspiracyjnego Wojska Polskiego
 
22 września 1993   zmarł w Poznaniu prof. Florian Budniak, leśniczy, żołnierz AK Obwód Radomsko. Patrz: 17 kwietnia 1910 r.
 
26 września 1925   zmarł w Kalwarii Pacławskiej po ciężkiej chorobie ojciec Romuald Wojtal, pierwszy gwardian ojców franciszkanów, po ich powrocie w 1918 r. do Radomska. Urodził się w 1880 r. w Długiem w powiecie sanockim, w Sanoku ukończył tamtejsze gimnazjum. Do franciszkanów wstąpił w 1900 r., zaś święcenia kapłańskie otrzymał 6 lat później. Podczas posługi był prokuratorem konwentu we Lwowie, katechetą w szkole żeńskiej, pracował także w Łodzi i Zgierzu. Po odzyskaniu niepodległości przez Polskę przybył do Radomska, by w imieniu franciszkanów objąć ponownie klasztor. Za jego 6-letniej kadencji udało się odzyskać zakonnikom kościół i część pomieszczeń klasztornych, które zajęte były przez agendy urzędu powiatowego (dopiero w 1937 r. przejęto cały budynek klasztoru). Ojciec Wojtala dał się poznać, jako człowiek silnie zaangażowany w życie lokalnej społeczności. Znalazł się w komitecie założycielskim chóru „Moniuszkowców”, pełnił też funkcję kapelana Ochotniczej Straży Pożarnej. Jego przedwczesna śmierć odbiła się szerokim echem wśród radomszczańskiej społeczności.
 
26 września 2010   W Parku Solidarności w Radomsku nastąpiło uroczyste odsłonięcie pomnika upamiętniającego żołnierzy Armii Krajowej/Konspiracyjnego Wojska Polskiego. Był to jeden z punktów obchodzonego w Radomsku Roku Konspiracyjnego Wojska Polskiego. W uroczystości wzięli udział przedstawiciele Instytutu Pamięci Narodowej, kombatanci, prezydent Radomska Anna Milczanowska.
 
29 września 1791   W kościele parafialnym zgromadziła się społeczność radomszczańska i przedstawiciele powiatu, by uczcić uchwalenie konstytucji 3 Maja.
Wrzesień 1863   Powstanie Styczniowe. Do Radomska wkroczył oddział powstańczy, którym dowodził Krąkowski. Powstańcy otworzyli magazyn solny i skradli z niego pieniądze w kwocie 5310 zł.
 
Wrzesień 1914   Pierwsi ochotnicy z ziemi radomszczańskiej zaczęli wstępować do Legionów Polskich.
 
Wrzesień 1921   założono w Radomsku gniazdo „Sokoła”, ogólnopolskiego stowarzyszenia gimnastycznego i społeczno-wychowawczego. Ćwiczenia gimnastyczne i zajęcia o charakterze wojskowym początkowo odbywały się w budynku Towarzystwa Dobroczynności, następnie w sali Polskiej Macierzy Szkolnej przy ul. Rynek 17 (dziś 3 Maja), Gimnazjum im. Feliksa Fabianiego, a od 1928 r. w młynie Stanisława Szykulskiego przy ulicy Brzeźnickiej (Warszyca). Przy „Sokole” działała od 1924 r. drużyna piłkarska, a w latach 30. sekcja kolarska i lekkoatletyczna. Od samego początku stowarzyszenie prowadziło sekcję przysposobienia wojskowego, która organizowała letnie obozy dla młodzieży. Jej członkowie odbywali specjalne kursy m.in. ćwiczenia wojskowe z użyciem broni palnej. Oprócz zajęć czysto związanych z działalnością statutową, organizowano amatorskie przedstawienia teatralne, występy chóru czy deklamacje wierszy. Po zakończeniu II wojny światowej podjęto starania reaktywacji „Sokoła”, jednakże organizacja została zdelegalizowana przez komunistów. Przemiany ustrojowe w 1989 r. zmieniły ten stan rzeczy, dzięki czemu towarzystwo funkcjonuje do dziś.
 

 

Skip to content