REGION:

7 listopada 1918   Radomsko zostało wyzwolone spod władzy okupanta austriackiego. Przypomnijmy, iż pod koniec 1914 r. wojska niemiecko-austriackie odrzuciły Rosjan na wschód zajmując Królestwo Polskie. Część tzw. Kongresówki, w której znajdowało się Radomsko, znalazła się pod rządami monarchii habsburskiej. Na przełomie października i listopada 1918 r. na okupowanych polskich terytoriach samorzutnie tworzyły się zaczątki lokalnych władz, rozbrajano żołnierzy austriackich i niemieckich. Podobnie sytuacja wyglądała również w Radomsku. 7 listopada mieszkańcy zebrali się pod budynkiem komendy austriackiej. Byli wśród nich uzbrojeni członkowie konspiracyjnej Polskiej Organizacji Wojskowej, która została utworzona z myślą o końcu wojny. Zgromadzeni zażądali złożenia broni przez Austriaków oraz zwolnienia więźniów politycznych przetrzymywanych w miejskim areszcie. Postulaty zostały przyjęte i w niedługim czasie garnizon opuścił miasto. W ten sposób zakończyło się w Radomsku 125 lat obcego panowania.
 
13 listopada 1908   Zmarł Józef Oxiński. Został pochowany we Lwowie na wzgórzu powstańców 1831 i 1863 roku. Był on uczestnikiem walk pod Kruszyną 29 sierpnia 1863 roku. Patrz. 19 marca 1840
 
25 listopada 1382   Odbył się w Radomsku zjazd możnowładców Wielkopolski i Małopolski. Przeszedł on do historii pod nazwą „Wiecu Generalnego Całego Królestwa Polskiego”. Był podyktowany śmiercią króla Ludwika Węgierskiemu i bezkrólewiu jakie wtedy zapanowało w kraju. Poszczególne rody polskie znalazły się ze sobą w konflikcie, czego efektem było niemalże rozbicie dzielnicowe. Zjazd w Radomsku w założeniu miał doprowadzić do porozumienia zwaśnionych stron i rozwiązania sprawy opustoszałego tronu. Obrady toczyły się w klasztorze OO Franciszkanów, który posiadał status obiektu królewskiego. Szlachta całego Królestwa poprzysięgła sobie przymierze, a także wspólną politykę w kwestii wyboru nowego monarchy. Postanowiono wstrzymać się z oddaniem hołdu margrabiemu Zygmuntowi Luksemburczykowi i dochować wierność tej córce zmarłego króla, która zdecyduje się zamieszkać z mężem w Polsce. Niestety zjazd nie przyniósł oczekiwanych skutków, a kraj jeszcze dwa lata pogrążony był w chaosie.
 
26 listopada 1913   Urodził się w Radomsku Marian Nitecki ps. „Pikador”. W 1938 r. ukończył Szkołę Podchorążych Kawalerii w Grudziądzu. Przed wojną służył w stopniu podporucznika w 1 Pułku Szwoleżerów Józefa Piłsudskiego w Warszawie. Podczas wojny obronnej dowodził plutonem szwoleżerów, z którym walczył w okolicach Przasnysza, Pułtusku, Wyszkowa, Biłgoraju. Po walkach pod Suchowolą jego oddział został wzięty do niewoli niemieckiej. Nitecki uciekł jednak z transportu i na początku października powrócił do rodzinnego Radomska. Wkrótce został żołnierzem Związku Walki Zbrojnej, był także komendantem Obwodu Radomszczańskiego. Zagrożony aresztowaniem przeniósł się na teren powiatu Włoszczowa, gdzie objął funkcję komendanta podobwodu III. W 1944 r. stworzył oddział ułanów, który wchodził w skład 7 Dywizji Piechoty AK. Wraz z nim „Pikador” uczestniczył w wielu bitwach i potyczkach z Niemcami. Za zasługi został odznaczony Krzyżem Walecznych. Po wojnie był inwigilowany przez ówczesny system, kilka razy aresztowany przez UB. W 2007 r. awansowano go na generała brygady, zmarł 11 września 2008 r.
 
listopad 1942   Utworzono w Radomsku tzw. "szczątkowe getto" dla osób pochodzenia żydowskiego. Funkcjonowało ono do stycznia 1943 roku.
 
listopad 1942   Okupant hitlerowski stworzył szczątkowe getto w Radomsku. Propaganda niemiecka głosiła, że powstanie legalna przestrzeń do życia dla ludności żydowskiej. Zdawano sobie sprawę, że wiele rodzin czy pojedynczych osób ukrywa się w lasach, ziemnych kryjówkach, bądź u Polaków. Był to przebiegły podstęp, który miał wciągnąć zmęczonych psychicznie i fizycznie ludzi w śmiertelną pułapkę. Niestety w następnych tygodniach rozpoczęła się migracja ludności żydowskiej do „nowego” getta. Przybywali Żydzi z okolic Łodzi, Częstochowy, Żarek. Szacuje się, że do stycznia 1943 r. ludność getta wynosiła ok. 4,5 tys. ludzi. Wszystkich mieszkańców spotkał tragiczny los. 6 stycznia 1943 r. większość z nich została wywieziona do obozu zagłady w Treblince. Pozostałą resztę rozstrzelano i pogrzebano w masowej mogile na cmentarzu żydowskim (kirkucie). Nie był to koniec zagłady, gdyż pojedyncze egzekucje odbywały się praktycznie do ostatnich dni wojny.
 
listopad 1943   Stanisław Sojczyński ponownie obejmuje funkcję zastępcy komendanta Obwodu Radomsko AK. Odtąd występuje pod pseudonimem „Warszyc”.
 
listopad – grudzień 1944   Oddziały I batalionu „Ryś” przeprowadzają wiele akcji wymierzonych w siły okupanta niemieckiego. Bierze również udział w akcjach wymierzonych w grasujące bandy rabunkowe, napadające na wsie, m. in. zlikwidowana zostaje grupa rabunkowa AL pod dowództwem Bronisława Krogulca „Jastrzębia”.
 
listopad 1946   Wydział Śledczy WUBP w Łodzi prowadzi śledztwo w sprawie Stanisława Sojczyńskiego z zastosowaniem okrutnych metod. Wywierana na „Warszyca” ogromna presja fizyczna i psychiczna nie przynosi pożądanego dla władz skutku. Warszyc jest twardy i nieugięty, plany skłonienia go do potępienia siebie i KWP załamują się całkowicie.

 

Skip to content